Annemarie is laaiend enthousiast.

‘Zó praktisch, zó waardevol, zo verdiepend!’

Ze is praktijkeigenaar van Verloskundigenpraktijk Montferland/Wehl.

En ze volgde mijn nascholing ‘Vrouwen met een abortus provocatus goed begeleiden’. Met haar collega’s, handig en gezellig in hun eigen praktijkruimte.

Annemarie: ‘Die zinnen die we van je kregen, de goede vragen om te stellen. Dat maakt dat ik nu met meer zelfvertrouwen zwangeren begeleid die abortus overwegen. Of zwangeren die eerder een abortus hadden.

Ik zeg dus bijvoorbeeld niet meer dat ze abortus pleegde. Ze heeft een abortus meegemaakt, en daar is goede zorg op zijn plek.

Bij miskramen belden we al na, na 6 weken. Sinds je scholing doen we dat ook na abortus. Echt een openbaring wat dat brengt! Zulke mooie gesprekken, zoveel dankbaarheid. Het geeft me als verloskundige enorm veel voldoening. En dat in 10 minuutjes.’

De scholing is door de KNOV geaccrediteerd met 10 punten: 7 MIO & 3 in categorie A.

-.-.-.-

Een paar maanden na de scholing bel ik met Annemarie. Ze vertelt: ‘Lore*, één van onze cliënten, kiest ervoor om haar zwangerschap te stoppen. We hebben er zorgvuldig en uitgebreid over gesproken. Omdat ze nu 10 weken zwanger is, wordt het een curettage. Hoe kan ik haar nog beter voorbereiden op haar bezoek aan de abortuskliniek?’

Okay, Annemarie, geef Lore deze 3 vragen mee, om over na te denken:


Dé 3 vragen die je als verloskundige stelt aan je cliënt die voor abortus kiest:

· Wil je in de abortuskliniek meekijken met de echo?
· Wil je zien wat er uit je baarmoeder gehaald wordt?
· Wil je het mee krijgen naar huis?

Het is fijn als Lore hier van tevoren over kan nadenken. In de kliniek wordt het niet altijd gevraagd. Maar als je cliënt er zélf om vraagt, kan er vaak veel.

-.-.-.-


Wil je als professional meer zelfvertrouwen voelen rond abortus?

Het is waardevol om deze unieke scholing rond abortus provocatus te volgen met je collega’s, zodat jullie je cliënten rond abortus nóg beter kunnen begeleiden. Met respect voor je cliënten én voor je eigen kijk op abortus.

Interessant? Laat het me weten, dan gaan we dat organiseren.

Dank dat je ook rond abortus de beste zorg wil geven.

Met plezier kom ik naar jullie toe.

PS: Of schrijf je persoonlijk in voor de abortusscholing op donderdag 14 november 2024, handig via zoom.

Moslima’s & miskramen.

Wil je hen als professional ook de beste zorg geven?

Hoe help je je islamitische cliënten met een miskraam optimaal?

Ongeveer 5% van de Nederlanders noemt zich moslim.

Dat zijn dus ook in jouw spreekkamer 1 op de 20 cliënten, gemiddeld. En natuurlijk zijn er, net als bij elke religie, verschillende stromingen en veel persoonlijke manieren van geloven.

Ik vraag me af of ik er in mijn nascholingen wel zorgvuldig genoeg mee omga. Of ik niet iets stoms zeg. Of ik niet de plank mis sla.

Kortom, ik wil er meer van weten. Ik doorloop een online cursus over interculturele rouwzorg. Heel interessant, maar nog niet toegespitst op miskramen of verlies in de zwangerschap.

Dus, ik ga in gesprek met Mustafa en met Senna. Ik ben heel dankbaar dat ze er tijd voor maken.

Wie zijn Mustafa en Senna?

  • Mustafa Bulut is islamitisch geestelijk verzorger in het ETZ-ziekenhuis in Tilburg. En hij is één van de experts in het boek ‘Leven toevoegen aan de dagen’ van longarts Sander de Hosson. Aanrader, dit boek over palliatieve zorg. Mustafa is Turks van origine.
  • Senna Worlanyoh is verloskundige bij praktijk Elle in Barendrecht. Senna is half Ghanees en half Nederlands. Ze is moslima.

 

 

 

 

 

 

 

In deze nieuwsbrief deel ik graag de 5 belangrijkste ontdekkingen uit mijn gesprekken met Senna en Mustafa. Met per aspect ook tips, hoe jij er in je spreekkamer mee kunt omgaan.

Moslima’s & miskramen: 5 cruciale aspecten

Aspect 1: Ik vs wij-cultuur

Mustafa en Senna noemen beide het verschil tussen de Nederlandse ik-cultuur en de wij-cultuur. Mustafa: ‘Omdat naar verwachting meer dan de helft van de wereldpopulatie een wij-cultuur heeft, is de kans groot dat dat ook voor moslims geldt. Terwijl bij de ik-cultuur de mening van de ander centraal staat, is dat bij de wij-cultuur de relatie met diegene.’

Je helpt je islamitische cliënt dus door haar systeem erbij te betrekken. Vaak is dat haar familie.

Tip: Een mooie vraag kan zijn aan je cliënt met een miskraam: ‘Zijn er mensen om je heen die belangrijk voor je zijn?’ Vraag dan ook door: ‘Welke rol hebben ze, hoe kunnen ze je tot steun zijn?’

De relatie met jou als zorgverlener is ook wezenlijk. Een islamitische cliënt wil voelen dat ze in goede handen is bij je. Dat gaat voorbij aan de medisch technische details. Heb dus aandacht voor jullie contact van mens tot mens.

Aspect 2: Maakbaarheid?
‘Nederland is een preventief land.’, vertelt Mustafa, ‘We lijken te denken dat het leven maakbaar is, we willen zoveel mogelijk narigheid voorkomen. Dit staat haaks op een uitgangspunt als: wat komt, dat komt.’

Mustafa geeft als tip: ‘Maak bijvoorbeeld bij een echo vooraf afspraken. ‘Wilt u alle risico’s en alle feiten weten?’ Je hebt namelijk ook het recht op niet-weten. Daar zijn we in Nederland nog niet zo aan gewend. Of misschien wil je wel helemaal geen echo?’

Hoe doen jullie dat in je praktijk of ziekenhuis? Is een echo toch een soort van ‘verplicht’ of leg je de keuze voor?

Aspect 3: Abortus?
Een abortus, het afbreken van de zwangerschap, is zelden te verenigen met het islamitische geloof. ‘Wat komt, dat komt,’ immers. Uitzondering is als het leven van de moeder in gevaar is. Dit kan het erg ingewikkeld maken voor islamitische vrouwen die een abortus hebben meegemaakt.

Staat een moslima voor de keuze om de zwangerschap misschien af te breken, omdat het kindje bijvoorbeeld afwijkingen heeft? Vraag dan bijvoorbeeld: ‘Welke mensen zijn belangrijk voor u om erbij te betrekken om een goede beslissing te kunnen nemen?’

Zie je een afbreking in de anamnese staan? Wees extra zorgvuldig in je woorden. Het woord ‘abortus’ kan al te veel zijn. Dat geldt trouwens voor ál je cliënten, abortus is vaak een beladen thema.

Reyhan werkt in een abortuskliniek, ze vult aan: ‘Abortus komt ook voor bij moslima’s en bij vrouwen die islamitisch zijn opgegroeid. In onze kliniek spreek ik regelmatig islamitische vrouwen waarbij niemand op de hoogte is van de abortus. Het is bijvoorbeeld een schande om zwanger te zijn als je nog niet getrouwd bent. Deze vrouwen willen graag iemand in vertrouwen nemen over hun abortus, maar ze zijn bang om hun familie te verliezen als het uitkomt. Of bang dat de islamitische maatschappij ze de rug toekeert. Welk verlies is dan groter? Je zwangerschap of je familie? Ik wil er juist dan ook voor ze zijn.’

Wil je suggesties voor toegankelijke vragen om te stellen rond abortus? Volg mijn eendaagse KNOV-geaccrediteerde nascholing ‘Vrouwen met een abortus provocatus goed begeleiden’.

Aspect 4: Overleden kindje niet aanraken
Een uitstapje naar verlies iets later in de zwangerschap: tegenwoordig raden we ouders aan om hun overleden kindje te bekijken, vast te houden en er foto’s van te laten maken. In mijn nascholingen hoor ik geregeld praktijkvoorbeelden van ouders die dat absoluut niet willen. Zorgprofessionals vinden dat vaak erg lastig.

Mustafa geeft een mogelijke verklaring: ‘Vanuit de islam willen ouders de zielenreis van hun kindje niet in de weg zitten.’

Wat een liefdevolle gedachte.

Senna heeft zich als verloskundige extra verdiept in wat de islam zegt over zwangerschappen: ‘Volgens één stroming van de islam treedt de ziel op de 120e dag het kindje binnen. Sommige stromingen gaan uit van de 40e dag. Of de 80e dag. Ná die dag moet er een volwaardige uitvaart zijn. Voor die termijn wordt het prille kindje vaak meteen begraven.’

Wat kun je hiermee? Laten we accepteren dat niet alle ouders even gedetailleerd of uitgebreid afscheid willen nemen van hun prille kindje. Juist vanuit de intentie het beste te doen voor hun kindje.

Aspect 5: Echofoto
Mustafa: ‘Dit idee van de zielenreis speelt ook bij verlies vroeg in de zwangerschap. Hoe meer je afweet van de dood van je kindje, des te meer verdriet er kan optreden, waardoor je de ziel van je kindje in de weg kan zitten. Heel specifiek: een echofoto is het vasthouden van het moment, terwijl in de rouwverwerking het kind wordt toevertrouwd aan God, waar de ouders hem of haar in het leven na de dood hopelijk weer zullen ontmoeten. Het verlangen naar dat moment staat dus bóven de echofoto van het wereldse leven.’

Senna: ‘Moslima’s in Nederland leven in beide culturen, dat maakt het soms wat minder zwart-wit. Een echofoto kan ook later in het proces heel belangrijk zijn om met het verlies om te gaan. Daarom geven we ‘m toch altijd mee, in een dichte envelop. Mensen kunnen dan zelf bepalen of ze er naar kijken.’

Mooie oplossing.

Hoe gaat Rachida om met haar miskraam?
Het geloof kan helpen om een miskraam draaglijker te maken. Senna vertelt over haar cliënt Rachida*. ‘Rachida kreeg slecht nieuws bij de echo: ze zou een miskraam krijgen. Maar ze worstelt niet met schuldgevoel of met de waarom-vraag. Rachida vindt rust in haar geloof. Ze zegt: ‘Alles staat geschreven, het had zo moeten zijn. We hebben er vrede mee.’’

Maar dit is dus zeker niet voor elke moslima zo. Ook niet voor vrouwen met een ander geloof, trouwens.

Senna: ‘Soms zegt je gevoel iets anders dan je religie. Dat kan ingewikkeld zijn voor je cliënt, bijvoorbeeld als ze heel verdrietig is om haar miskraam. Je hoeft dat als professional niet op te lossen. Beter stel je een vraag, bijvoorbeeld: ‘Hoe is dit voor jou, vertel eens?’ of ‘Heb je binnen je geloof iemand met wie je het erover kunt hebben?’

Verwijs niet per se door naar je islamitische collega. Jij kunt zelf ook veel betekenen. Stel open vragen en ga in gesprek van mens tot mens.’

Senna, welke tip zou jij nog geven aan verloskundigen, echoscopisten & gynaecologen?
‘Het is goed om religie mee te nemen in het gesprek, maar laten we vooral naar individuen blijven kijken. Benader iedere situatie met een open houding. Laat de mensen aangeven of de religie meespeelt in dit stukje van hun leven, of juist niet.’

‘En,’ vult Senna aan, ‘ik volgde je nascholing ‘Vrouwen met een miskraam goed begeleiden’. Die is heel waardevol om goede zorg te bieden, ook aan moslima’s met miskramen. Juist omdat jij in je scholing zo zorgvuldig aansluit op de specifieke beleving van elke cliënt.’

Wat goed om te horen, fijn.

Dus, schrijf je meteen in voor de nascholing, voor alle do’s & dont’s, handige zinnen en goede vragen. Welkom!

Tot slot, heb je aanvullingen bij dit artikel? Misschien tips voor een boek, website of artikel over goede (miskraam)zorg aan islamitische mensen? Of een best practice uit eigen ervaring?

Dan zou ik het erg waarderen als je me dat wilt laten weten. Dank alvast!

Stop met vragen naar de redenen voor abortus.

Vraag dus niet waarom ze kiest voor abortus. Niet vooraf en niet achteraf.

Of wat haar overwegingen zijn. Of hoe ze terugkijkt op haar besluit. Daar help je haar niet mee.

Wie zegt dat? Waarom mag je niet naar de redenen vragen? Nou, dit komt uit recent weterschappelijk onderzoek van Amsterdam UMC, Universiteit Utrecht en Fiom.

In maart 2024 hebben ze hun rapport ‘Dit is mijn verhaal’ aangeboden aan de Tweede Kamer.

Het rapport heeft een sterke titel: ‘Dit is mijn verhaal’.

Je kent vast Pro life (de beweging tegen abortus) en Pro choice (vóór eigen keuze, ook als dat abortus is). Sinds jaren is er ook Pro voice, om de vele stemmen van vrouwen met een abortus te laten klinken. Er zijn zoveel verhalen. Het Amerikaanse boek Pro voice is een aanrader.

Het Nederlandse onderzoek concludeert dat een besluit tot abortus niet terug te voeren is op een rijtje redenen. Een lijstje voors en tegens doet de complexiteit meestal ernstig te kort. Het besluit kan een gelaagde mix zijn van emoties, persoonlijke omstandigheden en rationele overwegingen. En achteraf kan een vrouw haar besluit mogelijk extra of anders onderbouwen. Logisch, zo werkt het leven.

Lees de samenvatting van het rapport. De onderzoekers hebben het zorgvuldig verwoord, vind ik.

 ‘De focus op het waarom iemand een bepaalde keuze maakt, zou verlegd moeten worden naar de vraag hoe iemand het proces beleeft en ervaart, en waar hierin eventueel wel of geen behoefte aan is.

Uiteindelijk maakt het niet uit welke motieven men heeft, zolang iemand een eigen en weloverwogen keuze heeft gemaakt. Het is aan de zwangere in kwestie, welke keuze die maakt en daar is geen verantwoording voor nodig.’

Okay. Niet vragen naar de redenen dus. Maar wat kun je wél doen?

Hoe ga je als professional dit gesprek over abortus aan? Op een manier waar je je cliënt echt mee helpt? Als ze nú voor de keuze staat of als ze eerder een abortus heeft meegemaakt. En op een manier die ook nog past bij jou en jouw overtuigingen?

Dat leer je in de KNOV-geaccrediteerde nascholing ‘Vrouwen met een abortus provocatus goed begeleiden’.

Dan krijg je de unieke checklist met 10 supervragen om te stellen.

Schrijf je nu in voor de scholing.

Je bent heel welkom!

-.-.-.-

Ben je psycholoog, maatschappelijk werker, therapeut of POH-GGZ? En wil je leren hoe jij je cliënten goed begeleidt rond abortus?

Doe dan mee aan deze masterclass speciaal voor jullie.

Ook dan krijg je de superhandige checklist met 10 supervragen om te stellen.

Het lijkt zo logisch.

Tissues aangeven als iemand huilt.

Je cliënt met een miskraam proberen te troosten.

Maar is dat wel zo prettig? Nee.

De situatie vráágt erom dat ze ontroostbaar is.

Het doet recht aan het kindje dat er maar zo kort was.

Aan de dromen die in duigen zijn gevallen.

Die tranen hoeven niet gedroogd te worden. Behalve als ze dat zelf wil.

Niet omdat jij er als professional misschien ongemakkelijk van wordt.

Dus, laat die tissues gerust in het zicht staan, maar druk haar nooit een tissue in haar handen.

Wat vinden moeders Rachel en Nynke hiervan?

In december hoorde ik dit citaat uit de bijbel. (Het was bij de kerstopstellingen van Anneke Meiners.) Het raakte me, en het legt precies uit waarom je die tissues níet aangeeft.

In Rama werd een stem gehoord,
een hevig gejammer en geklaag.
Rachel jammert om haar kinderen,
en ze wil niet getroost worden,
want ze zijn er niet meer.

(Dit komt uit Mattheus 2, vers 16-19.)

Ditzelfde principe geldt ook bij miskramen. Dat je je kindje kwijt bent en dat je daar met al je vezels bij stil wilt staan.

Anders gezegd:

‘Het is helemaal niet erg om ontroostbaar te zijn’.

Dit is de titel van een artikel van Nynke Sietsma in VOLZIN. Zij mag het zeggen. Nynke verloor in 2020 haar 4-jarige zoon Berend. Ben je een lezer? Haar boek ‘B. een memoire’ is prachtig.

 

Tot slot.

Natuurlijk willen we vrouwen en koppels met een miskraam helpen.

Maar troosten is niet het beste om te doen.

Integendeel.

Wat kun je wél doen?

Nynke in haar artikel: ‘Troosten is niet oplossen, sussen of bagatelliseren. Het is er zijn voor de ander. De pijn erkennen. Luisteren. Vragen. Stil zijn.’

Hóe doe je dat in je spreekkamer, binnen de tijd die je hebt in je spreekuur?

Ben je verloskundige, echoscopist of gynaecoloog? Dan leer je het in de geaccrediteerde nascholing ‘Vrouwen met een miskraam goed begeleiden’. Je kunt binnenkort meedoen aan de scholing. Accreditatie KNOV BEN NVOG.

Ben je psycholoog, maatschappelijk werker, therapeut of POH-GGZ? Doe dan mee aan deze masterclass speciaal voor jullie. Accreditatie LV POH GGZ.

 

Immanuella is miskraam- & abortuscoach.

Ze volgde daarvoor mijn geaccrediteerde opleiding.

Immanuella kreeg in 2024 haar certificaat, zeer verdiend!

Intussen weet de pers haar ook te vinden. Zo is er dit mooie interview met de NPO.

In het artikel noemt de NPO ook dit:

‘Uit een grootschalig onderzoek uit 2021 blijkt dat zwarte vrouwen 43 procent meer kans hebben op een miskraam dan witte vrouwen. De resultaten zijn gebaseerd op 4.6 miljoen zwangerschappen in zeven verschillende landen.

Volgens de onderzoekers komt dit doordat diabetes type 2 en hartziekten vaker voorkomen in Afro-gemeenschappen: beide aandoeningen verhogen de kans op miskraam. Andere onderzoekers denken dat vooroordelen binnen de gezondheidszorg ook een rol spelen, waarbij de symptomen van zwarte patiënten minder serieus worden genomen.’

De BBC publiceerde er in 2021 dit artikel over.

Zwarte vrouwen hebben 43% meer kans op een miskraam dan witte vrouwen.

Schokkend percentage, toch? 43% meer kans op een miskraam. Dat is niet mis.

Áls hierover toen in Nederland al reuring is geweest, dan heb ik het gemist. Jij?

Klopt het percentage ook voor de Nederlandse situatie?

Zie jij het ook in jouw ziekenhuis of praktijk?

Ik ben benieuwd, dank voor je reactie.

-.-.-

Wil jij zelf de gespecialiseerde miskraamcoach worden die andere mensen optimaal kan begeleiden rond hun miskraam, abortus of verlies in hun fertiliteitstraject? Dan is de geaccrediteerde opleiding tot miskraamcoach heel passend. Je leert werken met 5-stappenprogramma dat zich al 14 jaar bewezen heeft in de praktijk.

Klinkt dit interessant? Vraag dan nu een gesprek aan, via info@miskraambegeleiding.nl.

‘Ik ben na 22 jaar toe aan iets nieuws, zónder de verloskunde gedag te zeggen.’ Annette* is eigenaar van een verloskundigenpraktijk in Zeeland. Ze zijn met 4 maten en Annette overweegt om mijn opleiding tot miskraamcoach te volgen.

Annette vertelt me: ‘Mijn hart gaat uit naar de vrouwen die verlies meemaken in de zwangerschap, maar ik heb een twijfel. Kijk, soms hebben moeders moeite met de borstvoeding. Dan verwijzen we door naar mijn collega die lactatiekundige is.’

‘Hulp bij borstvoeding is altijd een goed plan.’

‘Ja, ze is ook echt goed. Maar daar willen mensen dus niet voor betalen. Ik ben bang dat dat met miskraamcoaching ook zo is.’ De twijfel klinkt door in haar stem.

‘Ah, ja, goed dat je het zegt. Waarom willen mensen niet betalen voor jullie lactatiekundige?’

‘Ze snappen niet dat de borstvoedingshulp in de kraamtijd gratis is, en dat ze voor dezelfde zorg een paar weken later moeten betalen. Eerlijk gezegd vinden we dat zelf ook raar. Dus we helpen ze ook na die tijd zonder een factuur te sturen.’ Het is even stil. ‘Maar dan werken we dus zonder dat er inkomsten tegenover staan. Dat is zakelijk niet handig. Ik schaam me een beetje om het te zeggen, maar mijn maten en ik willen er niet nóg een tak vrijwilligerswerk bij.’

‘Bij miskraamcoaching werkt het gelukkig anders,’ leg ik uit. ‘Jullie bieden natuurlijk uitgebreide verloskundige zorg én nazorg rond miskramen. Daarmee help je de eerste periode heel goed. Je verwijst pas naar een miskraamcoach als een vrouw meer nodig heeft dan de reguliere zorg. Bijvoorbeeld als je bij je telefoontje na 4 tot 6 weken merkt, dat ze vastloopt.
Maar het belangrijkste: wat jullie doen als verloskundigen is totaal anders dan wat een miskraamcoach met haar uitgebreide tools kan.’

‘Ja, ik las iets over je 5-stappenprogramma?’

‘Precies. Je cliënt is niet geholpen met nóg meer gesprekken of nóg een luisterend oor. Als miskraamcoach doorloop je samen met je cliënt de 5 stappen die direct impact hebben, zodat ze weer kan functioneren, thuis en in haar werk.’

‘Ah, dat maakt het voor onszelf ook helder,’ Annette haalt opgelucht adem. ‘Ik zie het zitten! Vertel me meer over die opleiding van je.’

-.-.-.-

Wil je ook weten hoe je miskraamcoach kunt worden, terwijl je praktijkeigenaar blijft? 

Of mail me op info@miskraambegeleiding.nl, dan geef ik je graag ideeën hoe je miskraamcoaching kunt implementeren in je verloskundigenpraktijk. Zodat je op korte termijn je cliënten beter helpt, nog jaren met vervulling kunt werken én een nieuwe inkomstenstroom hebt. Tot gauw!

Stel, je bent maat of eigenaar van een verloskundigenpraktijk. En je wil gaan werken als miskraamcoach. Dit is natuurlijk geweldig voor je cliënten. Maar er zijn ook veel voordelen voor jou en je verloskundigenpraktijk. Laten we daar nu even op inzoomen.

7 voordelen als je miskraamcoach wordt, als maat in een verloskundigenpraktijk of als praktijkeigenaar zélf:

  1. Je bent een voorloper, een pionier. Je maakt wezenlijk verschil in je vakgebied. Miskramen en abortus krijgen ook maatschappelijk steeds meer aandacht. Cliënten verwachten dat ze daarvoor ook bij de verloskundige terecht kunnen als er meer nodig is dan de reguliere zorg. Als miskraamcoach heb je met het 5-stappenprogramma alle tools in handen.
  2. Je ziet jezelf weer járen met plezier werken. Je bent weer duurzaam inzetbaar, want door nu miskraamcoach te worden, kun je burn-out of bore-out voorkomen.
  3. Jullie hebben als praktijk een breder aanbod in het pand. Dat is aantrekkelijk voor jullie cliënten. En voor je collega’s is het heerlijk dat ze naar jou kunnen doorverwijzen als miskraamcoaching nodig is.
  4. Je onderscheidt je als praktijk met een eigen miskraamcoach. Je hoeft niet door te verwijzen naar een buurpraktijk waar wél een gecertificeerde miskraamcoach werkt. Je kunt natuurlijk ook één van je medewerkers de opleiding tot miskraamcoach laten doen. Maar een medewerker kan vertrekken. Als je zelf miskraamcoach wordt, hou je die expertise in huis.
  5. Het is een investering in je toekomst. Ook als het verloskundige werk fysiek te zwaar wordt, kun je als miskraamcoach blijven werken. En daarvoor hoef je geen nachtdiensten te draaien, ook prettig.
  6. Je ontwikkelt je professioneel en persoonlijk. Dit is belangrijk om met voldoening en vervulling te kunnen blijven werken. Je bent immers te jong om met pensioen te gaan. En je maatschapsaandeel verkopen kan altijd nog.
  7. Met miskraamcoaching creëer je een extra inkomstenstroom. Als je wil. Er zijn verloskundigenpraktijken die miskraamcoaching gratis aanbieden aan hun eigen cliënten. Voor cliënten van buiten de praktijk vragen ze wel een vergoeding. En, verrassend misschien, er komen meer cliënten van buiten! Bijvoorbeeld de vrouw die 7 jaar geleden een miskraam meemaakte en nu haar jongste naar school gaat, toch vastloopt. Of het koppel dat hulp nodig heeft om met de verliezen in hun fertiliteitstraject om te gaan. Jij kunt ze dan als miskraamcoach heel goed helpen met het 5-stappenprogramma.

Mis ik nog voordelen? Ja! Je werk/privé-balans vaart er wel bij.

Precies wat Manon, miskraamcoach & verloskundige in Kampen zegt: : ‘Ik krijg er energie van. En dat merken ze thuis ook!

Wil je dat ook? Bel of mail me gauw. Dan kun je binnenkort starten met de opleiding tot miskraamcoach, zodat je de voordelen al gauw ervaart in jouw leven. Je bent welkom!

Miskraamcoach

Een Utrechts terras aan het water.

Een cappuccino, een latte macchiato, een schaaltje koekjes.

Marit en ik kijken naar het boek dat tussen ons in ligt: Dag meisje – Bespiegelingen van een bijzonder kort leven. Haar boek.

Met 40 columns over een meisje dat er maar zo kort was. 15 weken, in de buik van haar moeder. Daarbuiten zou ze waarschijnlijk niet kunnen leven, ze had een trisomie 18.

Marit en haar man besloten de zwangerschap af te breken.

De columns zijn raak: persoonlijk, leesbaar en toegankelijk.

Na deze dochter kwam er nog een zoon.

Marit neemt de laatste slok van haar koffie: ‘Weet je wat ik wel raar vond? Dat de verloskundige er helemaal niet naar vroeg, toen ik 2 jaar later opnieuw zwanger was.’

Ze denkt terug aan de eerste echo, en de stress die ze voelde toen ze hoorde: ‘Ik kan het niet goed zien, maar misschien is het kindje wel wat klein voor zes weken…’

Haar dochtertje was ook ‘te klein’ geweest. Maar dat wist deze verloskundige niet…

Zo hoeft het niet te gaan.

Dus: bekijk de voorgeschiedenis van je cliënt en vraag ernaar.

Hoe? Bijvoorbeeld: hoe is het voor je om opnieuw zwanger te zijn?

Nóg 10 supergoede vragen krijgen? Volg mijn eendaagse nascholingen.

Er is 1 dag rond miskramen. En 1 dag rond abortus provocatus.

Volg ze allebei.

Nu geldt tijdelijk een flinke korting als je je voor beide scholingen inschrijft.

Doe het. Tenminste, als je de beste begeleiding wilt kunnen geven als verloskundige.

En lees het boek van Marit als je wil weten hoe het voelt, een zwangerschap afbreken.

Miskramen bestaan soms niet in de wereld van je cliënt.

‘Mensen lijken wel verbaasd dat een zwangerschap ook mis kan gaan.’

Jij kunt als professional iets doen aan bewustwording. Zonder dat het je tijd kost.

Ik geef je een simpele tip.

Publiceren jullie elke maand de cijfers van die maand? Aantallen babies, verdeling jongetjes en meisjes, de populairste geboortedag, etc? Soms ook een vermelding van een stilgeboren kindje?

Hoe zou het zijn om daar ook de kindjes van de miskramen te noemen?

Je hoeft niet per se de aantallen te noemen. Zeg dan iets als: we denken ook aan de kindjes van de miskramen. Of: we denken ook aan de ouders van de miskraamkindjes. Dat geeft bewustwording dat wolken niet altijd roze blijven…

Het is ook steunend voor ouders die dit in een eerdere zwangerschap hebben meegemaakt. Ze voelen zich daarin ook gezien door jullie.

Supergoed om te zien dat steeds meer verloskundigenpraktijken dit doen.

Een paar voorbeelden over de maand september:

  • Verloskundigenpraktijk Montferland Wehl: ‘8 miskramen & 1 sterrenkindje’
  • Verloskundigenpraktijk Pala uit Amersfoort: ‘8 aanstaande ouders begeleid bij een verlies in de zwangerschap’

Hoe doen jullie dit als praktijk of als ziekenhuis?

Is het een idee om deze vermelding toe te voegen?

Nu ben je precies op tijd voor de komende maandrapportage.

Wil je meer praktische tips waardoor je betere zorg geeft rond miskramen, zónder dat het je meer tijd kost in je spreekkamer?

Schrijf je dan nu in voor de eendaagse nascholing ‘Vrouwen met een miskraam goed begeleiden’. Accreditatie door KNOV, BEN en NVOG.

Iris Zwanenburg, verloskundige Aan het Spaarne: ‘Tegen collega’s zeg ik: ‘Als je nou een écht goede scholing zoekt, volg deze!’’

Eens, Iris, eens.

Oktober is internationaal de maand van verlies in de zwangerschap. Deze week is er speciaal veel aandacht voor de Baby Loss Awareness Week. Dat heb je vast gemerkt. Zeker als je in dezelfde social media bubbel zit als ik ;-). Ik ben er nu niet speciaal druk mee, omdat ik er het hele jaar druk mee ben. Al 12 jaar lang.

Vorige week gaf ik mijn 103e nascholing rond miskramen en mijn 9e nascholing rond abortus provocatus. Deelnemende verloskundigen en echoscopisten waren unaniem enthousiast over de praktisch insteek en de vele toepasbare tips die ze kregen.
In de scholingen gaat het erover hoe je vrouwen begeleidt, die nú een miskraam of abortus meemaken, of die nú abortus overwegen. Maar ook hoe je vrouwen en koppels begeleidt die dit in een eerdere zwangerschap hebben meegemaakt.

Hoe heb je aandacht voor verlies in eerdere zwangerschappen?

Een tipje van de sluier.
Sta je wel eens voor een groep zwangeren?
  • Bijvoorbeeld bij de informatieavond in het ziekenhuis?
  • Of als je een groepsvoorlichting geeft over de zwangerschap en bevalling?
  • Of misschien geef je zwangerschapsyoga of hebben jullie in de praktijk Centering Pregnancy-groepen?


Gebruik dan deze zin, in het begin van je presentatie of in je eerste bijeenkomst.

‘Onder jullie zijn vast ook vrouwen of koppels die eerder een miskraam of abortus hebben meegemaakt. Weet dat het daar ook over mag gaan in je nieuwe zwangerschap.’

Daarmee geef je aan dat je als verloskundige of gynaecoloog weet, dat eerder verlies impact kan hebben op de nieuwe zwangerschap. En dat er ruimte is om het erover te hebben. Maar hóe doe je dat? Hoe bespreek je een eerdere miskraam of abortus provocatus?


In mijn scholingen leer je welke vragen je kunt stellen aan de zwangere met eerder verlies.

  • Hoe vraag je naar haar eerdere miskraam of abortus provocatus, zonder dat je het voor haar invult?
  • Hoe help je haar om haar nieuwe zwangerschap met vertrouwen te vervolgen?
  • Wat zeg je wél en wat beter niet?


Klinkt dit interessant voor je? Schrijf je dan nú in voor de eendaagse nascholing rond miskramen. En/of voor de eendaagse nascholing rond abortus provocatus.

Een vrouw die opnieuw zwanger is na een miskraam, is vaak bang dat het opnieuw misgaat. Ze is dan hyper-alert op elk seintje van haar lichaam.

Ze voelt zich schuldig naar het nieuwe kindje omdat ze niet continu blij is. Of ze vindt dat ze het kindje van de miskraam tekort doet, omdat ze uitkijkt naar de nieuwe geboorte.

Allemaal invoelbaar. Maar het geeft stress. En stress in de zwangerschap is niet handig.

Wat kun je voor haar doen, behalve extra echo’s aanbieden?

Veel praktijken en ziekenhuizen bieden extra echo’s aan. Dat vinden vrouwen meestal ook echt wel fijn. Maar je kunt meer doen. We weten intussen dat tender love & care (TLC) geweldige resultaten geeft.

Met deze éne suggestie kun je als professional al veel betekenen.

Féline* is verloskundige in de Zaanstreek. Ze volgde mijn eendaagse nascholing ‘Vrouwen met een miskraam goed begeleiden’. Geaccrediteerd door de KNOV, de NVOG en de BEN.

Ik bel Féline na 3 maanden voor het eindgesprek.

Ze vertelt: ‘Ik heb ontzettend veel gehad aan die ene zin uit je scholing.

Je zei dat ik tegen de zwangere kon zeggen:

‘Vertel maar aan het nieuwe kindje in je buik, dat je soms bang bent omdat het de vorige keer misging. En dat het heel welkom is.’

Dit werkt heel goed! Het erkent haar zorgen, ze gaat in verbinding met het nieuwe kindje en het geeft haar iets te doen.’

Gouden tip dus, deze zin. Gebruik ‘m gerust. Op elk moment in de zwangerschap.

Angst voor de bevalling.

Daardoor de bevalling als traumatisch beleven.

Of geen nieuwe zwangerschap aandurven vanwege de heftige bevallingservaring.

Er is veel aandacht voor. En terecht.

Maar ik durf deze stelling wel aan:

Een deel van de traumatische bevallingen kan voorkomen worden, als er gerichte aandacht is voor eerdere miskramen.

Als eerder verlies geen aandacht heeft gekregen, kan het maken dat je cliënt heel bang is in haar nieuwe zwangerschap en opziet tegen de bevalling. Dat wordt dan traumatischer dan nodig zou zijn.

De vorige keer dat Amerins* beviel, was het van een dood kindje van 12 weken.

Vorig jaar had Brindy* een buitenbaarmoederlijke zwangerschap. Plots was daar het einde van de zwangerschap, het overviel haar compleet.

Julie* is bang dat ze alsnog gestraft wordt voor haar abortus van 10 jaar geleden. Ze is nu 36 weken zwanger.

Nogal invoelbaar dat deze vrouwen niet uitkijken naar hun bevalling. Ook al weet jij als professional misschien dat er medisch gezien geen zorgen hoeven te zijn.

Wil je je cliënten helpen rond traumatische bevallingen? En hebben ze eerder een miskraam of abortus meegemaakt?

Zorg dan dat je ook daar gerichte aandacht voor hebt.

Anders is het nog steeds symptoombestrijding. En dat is toch ook jouw eer te na?

Hoe help je goed rond miskramen of ander verlies?

Volg in elk geval de eendaagse nascholingen. Schrijf je hier in voor de scholingen dit najaar.

Of nog beter: word gecertificeerd miskraamcoach.

Ga er nu over in gesprek met me, dan kun je binnenkort al starten. Als je wil.

Mail me meteen terug, dan spreken we elkaar gauw.

Ik kijk er vast naar uit!

Ben je maat van een verloskundigenpraktijk? Of de enige eigenaar misschien?

Zorg dat dan je een goed opgeleide miskraamcoach in huis haalt.

Je kunt natuurlijk ook iemand van je praktijk laten opleiden tot gecertificeerd miskraamcoach.

Waarom is dat een erg goed idee?

1 op de 4 vrouwen maakt een miskraam mee, of meer dan één. Miskramen hebben ook impact op de zwangerschappen daarna. Je moet als verloskundige goede zorg bieden bij miskramen, natuurlijk.

Maar, liefst bied je méér dan de reguliere zorg, omdat steeds meer mensen daar behoefte aan hebben. En omdat het goed is voor jullie cliënten en jullie praktijk. Hoe zit dat?

4 redenen waarom je als verloskundigenpraktijk een miskraamcoach in huis wil hebben:


1. Je onderscheidt je als verloskundigenpraktijk.

Hanneke Loedeman-de Boer van Verloskundige Praktijk Hardenberg: ‘Het 5-stappenprogramma werkt geweldig en ik ben blij dat wij als praktijk deze extra zorg bij miskramen kunnen bieden. Daarmee zijn we de eerste in de wijde omgeving. Ik volgde je opleiding samen met mijn collega Marloes, dat was praktisch én het heeft onze werkrelatie enorm versterkt.’

2. Je creëert een inkomstenstroom die niet afhankelijk is van verzekeraars.

Fijn in deze tijd waarin verzekeraars de vergoedingen steeds meer beperken. Rodanña is verloskundige in de regio Duiven: ‘In mijn eerste jaar als miskraamcoach heb ik 18 vrouwen en stellen begeleid.’ Dat deed ze dus naast haar werk als verloskundige.


3. Je geeft je medewerkers (of jezelf!) perspectief om nog jaren met plezier te kunnen blijven werken.

Dát is duurzame inzetbaarheid van je personeel.

* ‘Ik zoek verdieping in mijn vak, zonder de verloskunde vaarwel te zeggen.’ Dat hoor ik bijna wekelijks. Miskraamcoaching is dan dé oplossing.

* Greta* (47 jaar): ‘Het valt me steeds zwaarder om te herstellen van nachtdiensten.’ Als miskraamcoach werk je overdag, wel zo prettig.

* Judith van Verloskundigen Westerkade in Utrecht: ‘Het is voor mij heel tof om weer iets nieuws te leren en om miskraambegeleiding aan te kunnen bieden in onze verloskundigenpraktijk.’

4. Je biedt je cliënten de beste zorg rond miskramen, in jullie vertrouwde praktijk.

Vicky van Andel, verloskundige in Sliedrecht: ‘We hoeven ze niet meer door te verwijzen, waardoor ze sneller geholpen zijn en de drempel naar hulp lager is.’

Dus, bedenk nu wie in je team de interesse heeft om miskraamcoach te worden. Misschien ben je het zelf?

Bel of mail me meteen even op info@miskraambegeleiding.nl, dan bespreken we wat een goede aanpak kan zijn voor jullie praktijk.

Er zijn nog enkele plekken in de opleiding die binnenkort start. Voor jouw praktijk?

Daisy draait zich van het echoscherm af en kijkt mevrouw Haile aan: ‘Helaas, het hartje klopt niet meer. U gaat een miskraam krijgen.’

Saba Haile knikt haar vriendelijk toe: ‘Goed, ja? Dank, dokter!’

Daisy neemt de echofoto uit het apparaat. Ze ziet een stapel liggen van de folder ‘Een miskraam, wat nu?’. Daar heeft ze nu niks aan.

Want, wat nu? Daisy spreekt maar 3 woorden Eritrees. Google translate was al ingewikkeld bij het praatje over het weer. En Saba’s man is aan het werk.

-.-.-.-.-.-.-

Zet een tolk in! Wanneer? Hoe? Wie betaalt dat?
Simone Goosen heeft de antwoorden. Simone is campagneleider van ‘Tolken terug in de zorg’ bij de Johannes Wier Stichting voor gezondheidszorg en mensenrechten.

1. Wanneer zet je een tolk in? 
‘Als jij en mevrouw elkaar niet goed genoeg kunnen verstaan. Als er geen volwassene bij is, die jullie allebei vertrouwen en die beide talen goed spreekt. En sowieso bij persoonlijke, complexe of emotionele onderwerpen, zoals een miskraam.
Dus bij de slecht-nieuws-echo, maar ook bij de telefoontjes daarna en bij het controlegesprek na 6 weken. En bij de intake van een nieuwe zwangerschap na een miskraam? Dan ook.’

2. Wie betaalt de tolk? 
‘In de eerste lijn geboortezorg wordt de tolk sinds januari 2023 weer vergoed. Jij krijgt een factuur van de tolk. Die factuur declareer je vervolgens bij de verzekering.’

3. Klopt het dat je de tolk max 15 minuten kunt inzetten? 
‘Nee, dat 15 minuten het maximum zou zijn is absoluut een misverstand. De declaratie gaat per blok van 15 minuten (daar komt het waarschijnlijk vandaan) maar er is geen maximum!’

4. Mag een verzekeraar maar 15 minuten per dag per cliënt vergoeden?
‘Nee, ook dat niet. De verzekeraar moet vergoeden wat nodig is. En jij bepaalt als professional in overleg met de cliënt wanneer de tolk nodig is, hoe vaak en hoe lang.’

5. Hoe regel je een tolk? 
https://lnkd.in/egRhQsZd

Nog 3 extra tips:
* Je kunt vragen om een specifieke tolk waar je goede ervaringen mee hebt. Deel je goede ervaringen ook met je collega’s, in jullie kring en in de VSV’s.
* Vraag bij miskramen altijd om een vrouwelijke tolk. Vertel de tolk dan ook meteen – of zelfs vooraf – wat de situatie is.
* Laat nooit een minderjarige vertalen in de zorg. Een kind is geen tolk. Ook niet als hij of zij 14 of 17 is. (https://lnkd.in/eQ-bXG8K)

Simone vertelt me dat tolken overal in de zorg veel minder ingezet worden dan nodig is. Dus: benut tolken gerust meer, nu ze weer vergoed worden. Dat maakt de zorg beter.

Heb het er ook over met je collega’s: wanneer zetten jullie een tolk in? En ben je student: stel deze vraag in je stagepraktijk.

Een tolk kan belangrijk verschil maken voor je cliënten met een miskraam.

Een tolk helpt jou als professional om optimale zorg te leveren.

Een miskraam is al verdrietig genoeg.

Verloskunde-studenten Anne en Marieke presenteerden in 2023 hun onderzoek rond miskramen en Centering Pregnancy (CP). Marieke en Anne onderzochten hoe verloskundigen in CP-groepen aandacht hebben voor miskramen in de anamnese. Ze interviewden daarvoor 10 eerstelijns verloskundigen.

Zoals Marieke en Anne zeggen in hun afstudeerverslag: ‘Gebrek aan sociale en emotionele steun zou opgevangen kunnen worden door de groep. Extra informatie en sociale steun kan de verhoogde kans op depressie en angst voor geboorte tegengaan.’

Gelukkig zijn de geïnterviewde verloskundigen over het algemeen best tevreden over hoe ze in de CP-groepen aandacht geven aan eerdere miskramen. Maar er zijn ook knelpunten, obstakels, valkuilen.

Uit het verslag haal ik 5 valkuilen voor verloskundigenals het gaat over CP & eerdere miskramen. In mijn woorden:

  • ‘Ik check vooraf niet wie in de CP-groep een miskraam heeft meegemaakt.’
  • ‘CP start na 12 weken. De impact van een eerdere miskraam is dan al voorbij.’ Dit is nogal een misverstand.
  • ‘Ik wil de groep niet belasten met verdrietige verhalen.’ ‘De verdrietige dingen doen we vooral 1 op 1, niet in de groep.’
  • ‘In het begin noem ik miskramen wel, maar later heb ik het er nooit meer over.’
  • ‘Ik vraag pas aan het eind naar miskramen omdat er dan genoeg veiligheid is opgebouwd in de groep.’

Dit zijn veel gemiste kansen. Dat is jammer!

Een zwangere zal je zorg zoveel meer waarderen als er ook af en toe aandacht is voor haar eerdere verlies in de zwangerschap. Dat maakt dat ze haar nieuwe zwangerschap met meer vertrouwen kan beleven. Goed voor haar en voor het nieuwe kindje in haar buik. Tevreden cliënten zijn ook goed voor jullie praktijk, trouwens.

Hoe heb jij in CP aandacht voor miskramen? Ontdek 5 handige tips in dit blog.

En, nog een tip: volg de geaccrediteerde nascholing, waardoor je ook in CP-groepen de beste mogelijke begeleiding geeft.

Dat kwam gelukkig ook uit de interviews van Anne en Marieke: mijn scholing helpt om ook bij CP goed om te gaan met eerdere miskramen.

Schrijf je simpel in voor de scholing via deze link. Tot kijk!

Veel verloskundigenpraktijken organiseren groepen Centering Pregnancy (CP) of zwangerschapscursussen. De verloskundige begeleidt zwangere vrouwen dan in een groep vrouwen die allemaal ongeveer net zo ver zwanger zijn. CP start meestal na 12 weken zwangerschap.

In de aanpak van CP is helaas nog geen aandacht voor miskramen. Maar het is een heel belangrijk onderwerp.

Waarom zou je in CP aandacht hebben voor eventuele eerdere miskramen?

  • Eerder verlies kan impact hebben op de nieuwe zwangerschap. De nieuwe zwangerschap kan zaken naar boven brengen die ze dacht al verwerkt te hebben.
  • De moeder is meestal niet meer zorgeloos zwanger na eerder verlies. Je wil haar zorgen serieus nemen.
  • Ze durft zich soms pas te verbinden met het nieuwe kindje, als de termijn waarop het eerder misging, voorbij is. Of pas als het nieuwe kindje geboren is. Je wil haar uitnodigen om zich eerder te hechten.

Dus, je wilt niet dat miskramen iets zijn wat beladen is of waar geheimzinnig over gedaan moet worden in CP of in je zwangerschapscursus.  Dat schaadt de nieuwe zwangerschap, dat schaadt de band tussen de moeder en haar nieuwe kindje, en dat schaadt haar vertrouwen in jou en in jullie praktijk.

Het kan ook anders. Het helpt vrouwen juist als er ook over eerdere miskramen gesproken kan worden. Juist bij de verloskundigenpraktijk, ook bij Centering Pregnancy! Daarin is dus heel belangrijk wat jij als CP-begeleider hierin doet!

Wat heb je nodig om dit goed te doen?

Het is nodig dat je weet hoe je miskramen en abortus ter sprake brengt op een manier die niet afschrikt. En het is nodig dat je precies weet hoe je vrouwen echt helpt om hun zwangerschap met vertrouwen te kunnen vervolgen.

Ik ben benieuwd hoe jullie dat doen in je praktijk?

5 praktische tips om in CP aandacht te hebben voor miskramen:

  • Leg de boeken ‘Begeleiding van vrouwen met een miskraam’, ‘Begeleiding na een afgebroken zwangerschap of abortus’ en ‘Als je je kindje verliest in de zwangerschap’ erbij op je boekentafel of in je boekenkast. Het boek ‘Als je je kindje verliest in de zwangerschap’ is heel waardevol om in te vullen tijdens de nieuwe zwangerschap. En in de begeleidingsboeken vinden vrouwen én mannen steun, door de vele ervaringsverhalen. Leg ook de prentenboeken ‘Kindje in de wolken’ en/of ‘Kindje in de zee van mama’s buik’ neer.
  • Deel deze link naar 5 tips om je miskraam te verwerkenwww.miskraambegeleiding.nl/herstel/. Zet de link bijvoorbeeld in het CP-werkboek dat de vrouwen bij je krijgen. Of mail de link naar ze.
  • Zorg dat je als CP-begeleider de nascholing ‘Vrouwen met een miskraam goed begeleiden’ hebt gevolgd. En liefst ook de nascholing ‘Vrouwen met een abortus provocatus goed begeleiden’. Dan leer je ook wat wél helpt om te zeggen tegen vrouwen die na een miskraam of abortus opnieuw zwanger zijn. Want weet: 1 op de 4 vrouwen maakt een miskraam mee. 1 op de 5 een abortus. Dat geldt ook voor de vrouwen in je CP-groepen.
  • Benoem in de eerste bijeenkomst en ook later: ‘Sommigen van jullie hebben hiervoor misschien een miskraam of abortus meegemaakt. Dat kan opspelen in deze nieuwe zwangerschap. Je bent welkom om erover te vertellen, voel je vooral niet verplicht. En merk je dat je meer nodig hebt, om genoeg vertrouwen te hebben in deze nieuwe zwangerschap? Laat het me weten.’
  • Zorg dat je dan ook echt weet hoe je haar goed helpt om met haar verlies om te gaan en om vertrouwen te hebben in de toekomst. Weet naar wie je kunt doorverwijzen als ze meer begeleiding kan gebruiken. Of – supertip! – leer zelf hoe je vrouwen en koppels hierin snel en goed begeleidt. Zodat ze haar zwangerschap met veel meer rust en vertrouwen kan vervolgen.

Overweeg je om je verloskundigenpraktijk uit te breiden met coaching rond miskramen en abortus? Goed plan! Neem contact met me op, dan geef ik je graag ideeën hoe je dit kunt doen op een manier die meteen veel kan betekenen voor je praktijk.

Ik spreek je graag. Al je vragen zijn welkom op info@miskraambegeleiding.nl.