Donderdag 18 oktober 2018 interviewde RTV Utrecht me live op de radio, omdat die dag mijn boek voor ouders uitkwam!
Ze interviewden me vanwege mijn expertise in de begeleiding van ouders die hun kindje verliezen in de zwangerschap. Hieronder kun je het item van 5 minuten terugluisteren.
Wil je persoonlijke hulp om de ervaring van je miskramen of abortus te verwerken? Klik hier voor meer info.
© Miriam van Kreij – 2018
Het boek ‘Als je je kindje verliest in de zwangerschap…’ is een (ver)werkboek voor ouders die hun kindje of kindjes verloren in de zwangerschap. Hoe pril ook. Hoe lang geleden ook.
Waarom is dit boek er?
Als je een miskraam, een buitenbaarmoederlijke zwangerschap of een abortus meemaakt, kan het zoeken zijn hoe je omgaat met die ervaring. Hoe geef je het kindje dat je verloor plek in je leven? Daarom is dit boek er. Vol met waardevolle teksten, uitnodigende vragen en toegankelijke suggesties. Omdat elk kind ertoe doet.
Een (ver)werkboek voor ouders. Hoe bedoel je?
Door dit boek zelf in te vullen, maken ouders er een persoonlijk boek van, heel waardevol om te bewaren. De vragen en suggesties zijn zó gekozen dat ze bijdragen aan de verwerking van hun ervaringen rond het verlies van hun kindje in de zwangerschap. Het boek is gebaseerd op de jarenlange ervaring van Miskraambegeleiding Nederland. En ik ben heel blij dat mijn uitgever LannooCampus het boek ook prachtig uitnodigend heeft laten vormgeven.
Wat kun je met dit boek?
Ben je verloskundige, echoscopiste of gynaecoloog? Dan kun je het boek aanraden aan de ouders die je begeleidt bij hun verlies. Misschien is het een idee om een exemplaar in je praktijk of wachtruimte te hebben, zodat je weet wat je aanraadt?
Enkele van je collega’s zeggen over dit boek:
Verloor je zelf een kindje tijdens de zwangerschap? Dan kan het heel waardevol zijn om dit boek in te vullen, alleen of samen met je partner.
Enkele moeders hierover:
Goed, wil je het boek bestellen? Dat kan via deze link of bij je plaatselijke boekhandel. Dan heb je het gauw in huis. Dank alvast!
(En dank aan Kimberly van LiefGedragen dat ik haar foto bij dit blog mag gebruiken.)
© Miriam van Kreij – 2018
De KNOV en de NHG schatten dat er jaarlijks 20.000 miskramen zijn in Nederland. In die cijfers zijn de ongeveer 2.000 buitenbaarmoederlijke zwangerschappen niet meegenomen. Ook weten we dat er elk jaar 30.000 abortussen zijn. En vele embryo’s in vruchtbaarheidstrajecten, ook zij doen ertoe.
Nóg een groep die van belang is: elk jaar zijn er zo’n 300 vrouwen met een mola-zwangerschap.
Verloskundige Cora Staal van verloskundigenpraktijk Goed Begin uit Renkum heeft zich er verder in verdiept. Samen met Johanna, een zwangere die zelf een mola-zwangerschap meemaakte. Het vakblad Nataal schreef er vorig jaar ook over.
Cora en Johanna 
Cora ken ik van de nascholing die ik op haar praktijk mocht geven. Én ze begeleidde de geboortes van de drie prachtige kinderen van mijn jongste broer en schoonzus. Dus ik belde haar op.
Cora, wat is een mola-zwangerschap ook alweer?
‘Bij een mola-zwangerschap is er wel een bevruchting geweest, maar daarna gaat de celdeling niet zoals het hoort. De cellen van de placenta groeien als kankercellen.’
En de medische behandeling is niet genoeg?
‘Kijk, een vrouw krijgt een curettage en komt meteen in een traject om de kanker te behandelen. In 15% van de gevallen is deze behandeling niet afdoende en moeten vrouwen nog een traject volgen om de kanker te behandelen. Dat is natuurlijk belangrijk. Maar tegelijk heeft ze haar zwangerschap verloren. De psychologische impact van het verlies van haar zwangerschap mag meer aandacht hebben.’
Daar ben ik het natuurlijk hartgrondig mee eens.
Ik checkte nog iets bij Cora:
Na een mola-zwangerschap mag je toch voorlopig niet zwanger worden?
‘Dat was vroeger zo. Toen mocht een vrouw na een mola-zwangerschap een half jaar niet zwanger worden. Dat was natuurlijk een grote emotionele belasting voor de vrouw en haar partner. Gelukkig is de richtlijn aangepast. In 2018 al, maar niet iedereen weet dat. Nu is er alleen een wachttijd voor de vrouwen die een aanvullende behandeling, chemotherapie, nodig hebben.’
Cora, wat raad jij verloskundigen en gynaecologen aan rond mola-zwangerschappen?
‘Verdiep je in de nieuwe richtlijn zodat je medisch de juiste zorg geeft. Maar dus ook: heb aandacht voor de psychosociale kant van het verlies. Geef net als bij alle miskramen goede nazorg.’
Wil je daarvoor concrete ideeën? Volg dan de geaccrediteerde nascholing ‘Vrouwen met een miskraam goed begeleiden’.
Het was fijn om Cora weer te spreken! Ze geeft nog een tip voor lotgenoten: ‘De stichting Olijf zet zich ook in voor vrouwen met een mola-zwangerschap.’
Voor ouders kan het ook heel helpend zijn om het boek ‘Als je je kindje verliest in de zwangerschap’ in te vullen.
Stilstaan bij het verlies, daarvoor is het nooit te laat
Ik herinner me een moeder die ik heb mogen begeleiden. Laat ik haar Nathalie noemen. Toen ze bij mij kwam, was haar mola-zwangerschap al jaren geleden, ze kreeg daarna twee zonen die inmiddels 8 en 6 jaar waren.
Ik heb met Nathalie mijn 5-stappenprogramma doorlopen.
En het werkte super voor haar. Dat ze weer in verbinding kon gaan met het kindje van de mola-zwangerschap, deed haar én haar gezin heel goed. Ze konden verder, met vertrouwen in de toekomst.
Nathalie had haar mola-zwangerschap inderdaad beleefd zoals Cora het ook beschrijft: alle aandacht naar kanker, geen ruimte om toen stil te staan bij haar verlies.
Daarvoor is het nooit te laat, gelukkig.
© Miriam van Kreij – 2021
Hoe verdrietig de aanleiding ook is, het is waardevol dat je aan de slag bent met het boek ‘Als je je kindje verliest in de zwangerschap…’
Bij dit boek hoort handige informatie die je gratis kunt downloaden. Via de linken hieronder kom je er gemakkelijk:
Heb je een vraag? Mail me dan gerust op info@miskraambegeleiding.nl.
© Miriam van Kreij – 2018
Wil je het kindje van je miskraam of afgebroken zwangerschap gedenken op een bijzondere plek? Kijk hieronder in de lijst of er een monument of gedenkplek is bij jou in de buurt. De plaatsnamen staan op alfabet.
Heb je een aanvulling? Staat een gedenkplek nog niet op de lijst? Mail me dan op info@miskraambegeleiding.nl. Dat waardeer ik zeer, dank alvast.
Abcoude Fort Nigtevecht bij Abcoude. www.fortnigtevecht.nl.
Almere Op het Vlinderveld van Begraafplaats en Crematorium Almere kunnen ouders hun kindje van jonger dan 24 weken zwangerschap begraven. www.wensjesalmere.nl/stichting-inyana/
Alphen aan den Rijn In het Levensbomenbos in Bentwoud kunnen ouders in november een boom planten voor hun kindje dat er zo kort was. Ouders kunnen dan ook de as van hun kindje strooien in de kuil die voor de boom gegraven is.
Amstelveen Het kinderhofje op begraafplaats Zorgvlied heeft een sterretjesveld met een monument en dichtregel. Op het sterretjesveld kan de as uitgestrooid worden van kindjes tot ongeveer 24 weken zwangerschap. Het adres van Zorgvlied is Amsteldijk 273 in Amsterdam.
St. Anthonis Op de begraafplaats van de kerk Antonius Abt aan de Brink is een monument om doodgeboren kinderen te gedenken.
Apeldoorn Stadspark Berg en Bos heeft bij de speelweide een monument voor ‘Ongewenste kinderloos’ met vlinders die de kindjes symboliseren die er zo kort waren. Ingang naast de Apenheul, Wilslaan 21.
Arnhem, Heidepol Harderwijkerweg 72 in Arnhem. Er is een plek waar kindjes van onder 24 weken begraven kunnen worden. www.natuurbegravennederland.nl/onze-natuurgebieden/.
Assen De Noorderbegraafplaats aan de Kerkhofslaan heeft sinds kort een monument voor doodgeboren kinderen.
Barneveld. Begraafplaats De Plantage, Narcissenveld 260 in Barneveld. Er is een prachtig monument voor kindjes die zijn overleden binnen 24 weken zwangerschap. Het monument is gemaakt door de kunstenaars Julia Borsboom en Jan Hiensch. Ouders kunnen in een gekleurd glasplaatje een tekst laten graveren.
Bergen op Zoom Stiltemonument in de urnentuin van Crematorium Zoomstede, Mastendreef 5 in Bergen op Zoom.
Boxtel Begraafplaats Munsel aan de Kastanjelaan in Boxtel heeft een monument voor het ongeboren kind.
Boxmeer Op het kerkhof van de Protestantse Kerk in Boxmeer staat het monument voor het ongeboren kind, gemaakt door kunstenares Mieke van Uden.
Bunschoten-Spakenburg Troostboom op begraafplaats De Akker, De Akkerweg 3 in Bunschoten-Spakenburg. Ouders kunnen hier hun prille kindje ook laten begraven.
Capelle aan de IJssel Vlinderhof waar kindjes van minder dan 24 weken zwangerschap herdacht en begraven kunnen worden. Het Vlinderhof vind je op begraafplaats/crematorium Schollevaar, Burgemeester Schalijlaan 2 in Capelle aan de IJssel.
Castricum Op begraafplaats Onderlangs vind je een gedenkplek met een kunstwerk voor het nooit vergeten kind.
Den Dungen Er is een monumentje voor ongeboren kinderen op het kerkhof van de Sint Jacobus De Meerderekerk aan het Heilig Hartplein in Den Dungen.
Deventer De begraafplaats aan de Ceintuurbaan 18A in Deventer heeft een kindermonument.
Dordrecht Vlindermonument bij de zijmuur van begrafenisonderneming Dordrecht e.o. op begraafplaats De Essenhof. Adres: Nassauweg 200 in Dordrecht. Ouders kunnen bij kunstenares Annemieke van Ooyen – van Wijngaarden eventueel een vlinder kopen voor thuis.
Ede Algemene begraafplaats, Asakkerweg 6 in Ede. Je kunt een glazen herdenkingsvlinder plaatsen op de vlindersteen van de centrale gedenkplek van de foetushof. Ouders kunnen hun prille kindje er ook laten begraven.
Eemnes Op de RK Begraafplaats bij de H. Nicolaas aan de Wakkerendijk 60 is een speciaal kindermonument.
Eindhoven Gemeentelijke begraafplaats Roostenhof, Achterbeekseweg 4 in Eindhoven. Er is een monument voor baby’s: ‘Liefde reikt verder dan dit leven’.
Emmeloord De algemene begraafplaats heeft een ‘monument voor de Sterrenkindjes’. Het kunstwerk is expliciet ook voor kindjes van een miskraam of afgebroken zwangerschap. Ouders kunnen een naamplaatje of een slotje bevestigen. Ze kunnen er ook hun prille kindje begraven. Het adres is Espelerlaan 69A in Emmeloord.
Ermelo Gemeentelijke begraafplaats Koningsvaren, Varenlaan 27 in Ermelo. Ouders kunnen hun kindje begraven op de gedenkplek voor levenloos geboren kinderen jonger dan 24 weken. Ze kunnen een kei leggen met de gegevens van hun kindje of een andere persoonlijke tekst.
Etten-Leur Op de gemeentelijke begraafplaats aan de Zundertseweg in Etten-Leur staat het herdenkingsmonument voor het ongeboren kind. Op de begraafplaats achter de Petruskerk in Etten-Leur Noord staat het monument voor te vroeg geboren en te vroeg verloren kinderen.
Den Haag Begraafplaats Oud Eik en Duinen, Laan van Oud Eik en Duinen 40 in Den Haag. Op een veldje voor ongeboren kinderen staat een monument, een donkere steen met vlindertjes erop. Sinds mei 2019 staat op het kindergedeelte een ontroerend prachtig moeder- & kindbeeld van Martin Hudacek, voor alle kinderen die voor hun geboorte zijn overleden.
Gorinchem De algemene begraafplaats De Haarhof aan de Haarweg heeft een vlinderrots, een gedenkplaats voor kinderen die voor 24 weken zwangerschap overlijden. Ouders kunnen een eigen vlinder op de rots laten plaatsen als herinnering. Rondom de rots kunnen prille kindjes begraven worden.
Haarlem Het sterretjesveld is op begraafplaats Akendam, Vergierdeweg 277 in Haarlem. Er is een monument in Haarlem Noord bij St Barbara.
Hardenberg Begraafplaats de Larikshof heeft een troostboom, speciaal voor kinderen die geboren en overleden zijn voor 24 weken. Ouders kunnen er hun kindje begraven en/of een vlindertje op de troostboom laten zetten. Het adres is Oldemeijerweg 3 in Rheeze.
Harderwijk Bij begraafplaats Elzenhof kunnen ouders een gedenkplek creëren voor het kindje van hun miskraam of later verlies in de zwangerschap (onder 24 weken). Ze kunnen hun prille kindje er ook laten begraven. Het adres is Walstein 99/101 in Harderwijk.
Heerde/Wapenveld Op de begraafplaats aan de Kwartelweg in Wapenveld is een monumentje als gedenkplek voor de kindjes die er zo kort waren.
Hoevelaken Begraafplaats, Hoevelaken. Er staat een gedenkboom voor kinderen die geboren zijn voor 24 weken. Ouders kunnen hun kindje begraven op het veldje rondom de boom. Ze kunnen als ze willen ook een blaadje met tekst laten ophangen.
Krimpen aan den IJssel Begraafplaats Waalhoven heeft een monument voor kindjes die zijn geboren voor 24 weken zwangerschap. Ouders kunnen hier hun prille kindje ook laten begraven. Het adres is Tiendweg 47 in Waalhoven.
Leiden Op begraafplaats Rhijnhof is een vergeet-me-niet-hofje en een sterretjesveld. Ouders kunnen er hun pril verloren kindje (tot 24 weken zwangerschap) zonder kosten anoniem laten begraven of cremeren. Ouders kunnen de naam van hun kindje laten graveren in het speciale monument. Het adres is Laan te Rhijnhof 4 in Leiden. Meer op: rhijnhof.nl/sterretjesveld/.
Lisse, Hillegom, De Zilk Op de begraafplaats aan de Heereweg 277 in Lisse is een monument voor ongedoopte kinderen. De tekst: ‘In liefde gedragen. Veilig in Jezus’ armen’.
Maarheeze RK Begraafplaats St. Gertrudis, De Vinnen in Maarheeze. Het monument is een beeld voor de kinderen ‘geborgen in de palm van Gods hand’.
Nieuwegein Ouders kunnen hun prille kindje van minder dan 24 weken zwangerschap laten begraven bij Begraafplaats Noorderveld. Het adres is Structuurbaan 5 in Nieuwegein.
Nieuwkoop Op de algemene begraafplaats is een gedenkplek gemaakt met een gedicht en een vlinder van mozaïek. Het adres is Reghthuysplein 18 in Nieuwkoop.
Nijkerk Algemene begraafplaats, Frieswijkstraat 54 in Nijkerk. Er staat een gedenkboom voor kinderen die geboren zijn voor 24 weken. Ouders kunnen hun kindje begraven op het veldje rondom de boom. Ze kunnen als ze willen ook een blaadje met tekst laten ophangen.
Nijmegen Begraafplaats Rustoord, Postweg 60 in Nijmegen. Rustoord heeft het Monument voor het nooit verloren kind. Je kunt een vergeet-me-nietje (monumentje) of een vlinder (monumentje) plaatsen.
Noordwijk Bij de 12 beukenbomen vind je het kleurrijke grafmonument voor ongedoopte kinderen. Ouders kunnen er een keitje neerleggen met een naam, tekst of symbool. De begraafplaats ligt aan de Gooweg in Noordwijk-Binnen.
Noordwijkerhout ‘Met liefde gedragen’ staat er op het kunstwerk met harten. Het monument voor stilgeboren kinderen vind je rechts op de begraafplaats van de Sint Jozefkerk aan de Herenweg 15 in Noordwijkerhout.
Nunspeet/Elspeet Zowel de begraafplaats Elspeet als de begraafplaats Nunspeet-West krijgen een vlinderveld, waar ongeboren kinderen herdacht kunnen worden.
Oss Elzeneindpark in Oss. Het Vlinderboek is een herinneringsmonument voor alle ouders die een kind verloren.
Putten Algemene Begraafplaats Schootmanshof, Hoflaan 3 in Putten. Hier staat het Immatera-monument. Kinderen die zijn geboren bij een zwangerschapstermijn van korter dan 24 weken, kunnen worden begraven in het grasveld bij het Immatera-monument. Ouders kunnen een herinneringstraan met zelf gekozen inscriptie bevestigen aan het monument.
Rheden Begraafplaats & gedenkpark Heiderust, Lentsesteeg 21 in Rheden heeft een Vergeet-je-niet-hofje om kinderen te gedenken die overleden vóór 24 weken zwangerschap. Er is een stalen gedenkboom, waar ouders een kunststof boomblad in kunnen hangen met de naam van hun kind erop. Ook is er rond de boom ruimte om het kindje te begraven of na crematie uit te strooien.
Roosendaal Crematorium Zegestede in Roosendaal heeft een stiltemonument waar ouders een kaarsje kunnen branden of bloemen kunnen leggen voor hun veel te vroeg gestorven kindje(s). Het adres is Rucphensebaan 93A in Roosendaal.
Rosmalen Crematorium Rosmalen aan de Oude Baan-Oost 170 heeft buiten een stilteplek en een perkje, speciaal voor ouders die hun kindje in de zwangerschap verloren.
Steenwijk De Algemene Begraafplaats aan de Meppelerweg 79 in Steenwijk heeft een monument voor overleden kinderen.
Tilburg Er is een Vlindermonument in het stiltecentrum van het Elisabeth-ziekenhuis in Tilburg. Het crematorium in Tilburg heeft een herdenkingsmonument, naast het uitstrooiveld. Samen met het Elisabeth-ziekenhuis organiseren ze elk kwartaal een afscheidsbijeenkomst (in de stilteruimte van het ziekenhuis) en crematie (en uitstrooiing).
Urk Begraafplaats de Vormt in het Urkerbos heeft een monument voor te vroeg geboren kinderen. Ouders kunnen hier een naamplaatje op plaatsen. Op het Bloemknopveld kunnen ouders kun kindje van minder dan 24 weken laten begraven. Het adres is Vormtweg 11 in Urk.
Utrecht Op de begraafplaats Kovelswade aan de Koningsweg in Utrecht is een monument en begraafplek voor kindjes die overleden zijn vóór 24 weken zwangerschap.
Venray Bij de Grote Kerk aan de Grote Markt in Venray is een gedenkplek voor ‘naamloze kinderen’. Het is een kunstwerk van schalen waarin ouders een symbool kunnen leggen.
Waalwijk Op de begraafplaats Bloemendaal aan de Bloemendaalweg 38 in Waalwijk is een monument voor het doodgeboren kind. (www.monumentdoodgeborenkind.nl)
Wezep Op begraafplaats Bovenheigraaf in Wezep, Oldebroek, is een sterretjesveld om kinderen te gedenken die vroeg in de zwangerschap zijn overleden.
IJsselmuiden Op begraafplaats De Zandberg, Rondeweg 7 in IJsselmuiden kunnen ouders op de herdenkingssteen een sterretje plaatsen voor hun kindje van minder dan 24 weken zwangerschap. Er komt ook de mogelijkheid om prille kindjes te begraven.
Zaandam De algemene begraafplaats heeft een monument voor doodgeboren kinderen. Je vindt het aan de Zuiddijk in Zaandam. Ouders kunnen hier stilstaan bij hun doodgeboren kind of het kindje van de miskraam.
Zaanstad. Ouders die hun kindje verliezen binnen 24 weken zwangerschap, kunnen ervoor kiezen hun kindje te laten cremeren samen met andere prille kindjes. Het crematorium heeft een speciale plek gemaakt om die as uit te strooien. Er is een beeld van vlinders en de tekst ‘Vlinders, aanwezig in afwezigheid’. Het adres is Wibautstraat 282 in Zaandam.
Zeewolde Het vlindermonument is ‘Voor de ons plotseling ontvallen dierbaren’. Veel ouders vinden er troost. Het vlindermonument staat aan het Kluunpad in Zeewolde.
Zierikzee Een vlindermonument voor ouders die een kind hebben verloren. Het monument is gemaakt door de Stichting Enna. Vlakbij Emil Sandströmweg 6 in Zierikzee.
Heb je een aanvulling? Staat een gedenkplek nog niet op de lijst? Mail me dan op info@miskraambegeleiding.nl. Dat waardeer ik zeer! Dank alvast!
En is zo’n plek er niet bij jou in de buurt, dan kun je eventueel overwegen om het initiatief te nemen voor zo’n monument. Misschien door in gesprek te gaan met andere ouders, een begraafplaats, een uitvaartondernemer, een kunstenares en/of een rouwtherapeut? Mogelijk heeft je gemeente of de bank een fonds om financieel bij te dragen?
Ook een mooi initiatief zijn herdenkingsbossen, waar je als ouders een boom zou kunnen planten om je kindje te gedenken. Bijvoorbeeld via Staatsbosbeheer, www.bijzonderbos.nl of www.herdenkingsbos.nl.
PS: Misschien ook goed om te weten: op www.stillelevens.nl staat een uitgebreid overzicht van alle herdenkingsplekken voor (voldragen) doodgeboren kindjes.
© Miriam van Kreij – 2018
Muziek werkt zo krachtig. Bij het boek ‘Als je je kindje verliest in de zwangerschap…’ hoort een lijst met liedjes die troost geven na een miskraam, buitenbaarmoederlijke zwangerschap of abortus. Deze meer dan 50 liedjes hebben veel ouders steun gegeven, toen zij hun kindje verloren in de zwangerschap. Misschien voor jou ook fijn om naar te luisteren?
Via deze link kun je gemakkelijk zien welke nummers erop staan. Soms is het op je telefoon niet meteen zichtbaar, maar op een laptop vaak wel.
En heb je Spotify? Dan kun je de afspeellijst ‘Miskraambegeleiding Nederland’ direct beluisteren. Wil je je als volger van deze afspeellijst aanmelden? Dan blijf je ook op de hoogte van nieuwe liedjes die eraan toegevoegd worden.
Heb je een aanvulling bij deze lijst? Muziek waar jij veel steun aan hebt (gehad)? Mail dan gerust naar info@miskraambegeleiding.nl. Dank alvast!
En merk je dat je meer aandacht mag hebben voor jouw verlies? Dan ben je heel welkom voor persoonlijke begeleiding. www.miskraambegeleiding.nl/moeders.
© Miriam van Kreij – 2018